Je zit in de bioscoop om een film te bekijken. De vooraankondiging was spectaculair en de acteurs zijn Oscarwinnaars. Helaas valt de vertoning je enorm tegen. De acteerprestaties zijn matig, het plot is voorspelbaar en het tempo is te laag. De pauze nadert. Wat doe je?
Blijf je tegen beter weten in zitten of stap je op? Hoe vaak heb je in een dergelijke situatie besloten weg te gaan?
Heel veel mensen zullen blijven zitten en de film afkijken. Zij zijn slachtoffer van gedrag dat opspeelt als je geld hebt uitgegeven. Dit wordt in het Engels “Sunk Costs” genoemd. Kosten die gemaakt zijn, die je niet meer ongedaan kunt maken. Rationeel gezien moet je hier geen rekening mee houden, maar in de praktijk doen we dit wel.
Misschien herken je de volgende krantenkoppen nog wel: “Noord-Zuidlijn weer duurder”, “300 miljoen extra nodig voor IT-project”. Om je heen zie je overal voorbeelden van sunk costs. De supersonische Concorde is een ander legendarisch voorbeeld. Telkens werd de ontwikkeling duurder en snel bleek dat een rendabel businessmodel onmogelijk was. Toch zetten de betrokken landen door.
Hoe vaak trap jij in je eigen val?
Veel vaker dan je denkt. Heb je wel eens in een restaurant gezeten en het gevoel gehad dat je vol zat? Als je op je bord kijkt, zie je echter nog 12 frietjes liggen. Ik eet ze vaak gewoon op. Het is toch zonde om dat eten weg te gooien.
Zo zijn er ook mensen die betalen voor een cursus, maar deze totaal niets vinden. Ze blijven toch keurig naar de lessen gaan om maar geen geld te verspillen. Je hebt zelfs beleggers die een specifiek aandeel hebben gekocht (vaak door emotionele betrokkenheid) en dat bij een groot verlies toch aanhouden. En heb jij het wel eens “uitgemaakt” met een vriend? Als je veel emotionele energie steekt in iemand wordt het lastig om te breken. Wat nou als die persoon je meer energie kost dan oplevert en misschien zelfs negatieve invloed op je heeft?
Wat doe je eraan?
Sunk costs maken je leven niet beter. Sterker nog vaak maken ze het slechter omdat je onbewust al weet dat je iets doms doet. Hoe ga je hier beter mee om? Zoals bij veel denkfouten helpt bewustzijn. Dat heb je nu dus gekregen door het lezen van dit artikel. Als het nog niet voldoende is, dan stel ik een voor- en nadelenlijstje voor. Als de voordelen niet overwegend rationeel zijn, dan weet je waarschijnlijk genoeg. Het is vaak gemakkelijker dan je denkt om de slimmere beslissing te nemen. Gelukkig is niet elke keuze zo zwaar als scheiden of een miljoenenproject stopzetten.
Meer lezen? Koop mijn nieuwe boek of download vast een deel ervan!
Tenslotte. Mijn doel is om 10.000.000 mensen te inspireren na te denken over hun financiële toekomst. Help je mee? Deel dit artikel met een knop hieronder, luister een podcast of nodig me uit voor een presentatie. Plan je eigen dromen met de Purpuz planner.
Neem vooral contact op voor vragen of plaats hieronder een opmerking!
Michiel van Vugt is schrijver van Net Iets Slimmer en Genoeg? en is een veelgevraagd spreker.
Hij schrijft en spreekt graag over gedrag, geld en je leven.
Hij werkt bij NNEK Vermogensbeheer en helpt professionele adviseurs bij een succesvol financieel adviesbedrijf.
Recente reacties