Denk eens aan je werk. Hoe presteer je ten opzichte van je collega’s? Werk je net iets slimmer, harder of langer dan hen? Ik denk het wel hoor. Je bent tenslotte een goede werknemer, die niet graag de kantjes er vanaf loopt, toch?
We zijn als mensen nogal slecht in het beoordelen van onze eigen prestaties. Of dit nu op het sportveld, in de keuken, op kantoor of boven is. Het grootste probleem is vaak dat we niet eens redelijk of matig zijn, maar ronduit slecht in iets. Onze overschatting staat vaak in de weg om het succes te bereiken dat je voor ogen hebt.
Dit fenomeen is zo hardnekkig dat psychologen het keer na keer zien in hun onderzoeken. Een legendarisch voorbeeld is van de Pittburgse bankrover McArthur Wheeler. In 1995 overviel hij twee banken op klaarlichte dag zonder masker. Hij was duidelijk te zien op de camerabeelden toen hij zijn pistool op de bankbediende richtte. Toen hij werd opgepakt verklaarde hij verbaasd: “Ik droeg toch het sap op mijn gezicht? Hoe kunnen jullie me dan vinden?” Hij bleek niet onder invloed of gestoord te zijn, hij dacht oprecht dat citroensap hem onzichtbaar op beeld maakte. Citroensap werkte tenslotte ook als onzichtbare inkt.
Dit voorbeeld geeft mooi aan dat we tot in extreme mate onszelf overschatten. Hoe slechter je bent in iets hoe moeilijker je dit je realiseert. Je heb een professional nodig om je wakker te schudden.
Leren van fouten
De manier hoe we dingen leren is door te kijken naar succesvolle voorbeelden. Zie alleen al het grote aantal verkochte zelfhulpboeken. Deze staan meestal bomvol met tactieken om beter te worden. Kopieer het gedrag van een succesvol persoon en je wordt zelf ook beter. Dit is ten dele waar. Te veel focus hierop heeft als nadeel dat we te weinig leren van de fouten die gemaakt worden.
De zogenaamde “survivorship bias” speelt hier een rol. Door fouten te negeren en ons te richten op succes creëren we te optimistische overtuigingen.
Stel je voor dat je een beleggingsfonds wilt selecteren om in te beleggen voor later. Je gaat dan op zoek naar het beste fonds. De selectie die je maakt is echter niet zuiver. Fondsen die niet goed presteerden zijn gestopt. Wat betekent dit? De fondsen die nog bestaan hebben het kennelijk goed gedaan. Nu lijkt het alsof deze belegging dus een mooi rendement op gaat leveren. Zijn de fondsen die overgebleven echt zo goed of speelt geluk een grote rol? Deze bias zorgt dat je onwetend wordt omdat je onterecht denkt dat succes veel voorkomt. Achter elk succesvolle sporter, illustrator, beleggingsfonds of restaurant staan echter duizenden mislukkingen.
Je persoonlijke financiën
Veel mensen denken kennelijk dat ze het beter doen dan anderen (jij vast niet hoor). Dit heeft tot gevolg dat zij hun zelfkennis op het gebied van financiële kunde overschatten. “Joh, ik regel die hypotheek zelf wel.” “Mijn pensioen beleg ik lekker zelf.” “Mijn spaarrekening levert genoeg op om de studie van mijn kinderen straks te betalen.”
Maar als mensen zichzelf al overschatten op de werkvloer (waar je veel kennis van zaken hebt) waarom zou jij dit dan niet doen in met je persoonlijke financiën? Ik schrijf dit natuurlijk niet om je een slecht gevoel te geven. Nee ik gun je een heel goed leven. We leven tenslotte maar één keer en dan moet je het beste eruit halen. Nadenken over belangrijke beslissingen kan zomaar helpen bij een net iets beter leven. Dus vraag je eens af; Ben jij één van de twee personen op de bovenstaande tekening?
Wat te doen?
Net zoals bij al mijn andere artikelen is bewustzijn belangrijk. Het maakt je bewust onbekwaam. Zoek hulp van een professional bij belangrijke beslissingen in je leven. Dit kan gaan om gezondheid, financiën of je werk. Ik ken genoeg financieel planners die je belang voorop stellen en je graag helpen met een net iets slimmer leven. Vraag maar!
Meer lezen? Download mijn gratis e-book.
Tenslotte. Mijn doel is om 10.000.000 mensen te inspireren na te denken over hun financiële toekomst. Help je mee? Deel dit artikel met een knop hieronder, luister een podcast of nodig me uit voor een presentatie. Plan je eigen dromen met de Purpuz planner.
Neem vooral contact op voor vragen of plaats hieronder een opmerking!
Michiel van Vugt is schrijver van Net Iets Slimmer en Genoeg? en is een veelgevraagd spreker.
Hij schrijft en spreekt graag over gedrag, geld en je leven.
Hij werkt bij NNEK Vermogensbeheer en helpt professionele adviseurs bij een succesvol financieel adviesbedrijf.
Recente reacties