4 juni 1942. Midway. 1800 kilometer ten westen van Hawai. Admiraal Yamamoto stoomt op om de Amerikanen een beslissende slag toe te brengen in de strijd om de stille oceaan. Admiraal Yamamoto is een legende in Japan nadat hij zes maanden eerder Pearl Harbour met groot succes had aangevallen. Stapels fanmail kwamen dagelijks bij hem binnen. Hij was een held en zijn verrassingstactiek werd geroemd door velen.
Wat kon er mis gaan voor de Japanse vloot, die sterker, groter en ervaren was?
Uiteindelijk ging alles mis en dit is mede toe te wijzen aan de winnaarsziekte waar Admiraal Yamamoto aan leed.
Winnaarsziekte komt voor in de militaire geschiedenis als zelfvoldoening of arrogantie, door een reeks eerdere overwinningen, zorgt dat een campagne desastreus eindigt voor de commandant en zijn troepen. – Wikipedia
Admiraal Yamamoto was zo overtuigd van zijn strategie dat hij niet de moeite nam deze door te nemen met alle kapiteins van zijn vloot. Hij was heel erg rigide in zijn orders die strict moesten worden uitgevoerd. Hij wist zeker dat de Amerikanen hem niet zouden verwachten en dat de
overwinning een kwestie van korte tijd was.
De winnaarsziekte kennen we ook wel als overmoed.
Admiraal Nimitz
De Amerikaanse evenknie van Admiraal Yamamoto zat in een heel andere situatie. Admiraal Nimitz had net een groot deel van zijn vloot verloren bij de aanval op Pearl Harbour en hij wist dat een volgend verlies het einde zou zijn van de Amerikaanse kracht in de Stille Oceaan. Om te zorgen dat hij beter voorbereid was, stelde hij een uitgebreid inlichtingennetwerk op. Hij wilde weten waar de Japanners waren en wat hun plannen waren. Zo kwam hij achter de intenties om Midway in te nemen.
Zijn strategie om de Japanse vloot te weerstaan was anders dan die van Yamamoto. Hij betrok veel mensen, hij hield ruggenspraak en hij gaf zijn commandanten vrijheid om naar eigen inzicht te handelen. Wel verplichte hij hen op alleen gecalculeerde risico’s te nemen. Alleen aanvallen als je grotere schade kan toebrengen dan jezelf zult krijgen.
Geen overmoedig gedrag, maar voorzichtigheid.
De uitkomsten zijn bekend. Admiraal Nimitz won en dit betekende een belangrijk kantelpunt in de Tweede Wereldoorlog. De Japanners trokken zich grotendeels terug en leden een dramatisch verlies aan troepen, vliegtuigen en schepen.
Overmoed is dus fout
Of toch niet? Ik sprak Jeroen Hertzberger. Een van de topspelers uit het Nederlandse hockey. Hij heeft meer dan 200 interlands op zijn naam, is all-time topscorer in de Euro Hockey League en Nederlands kampioen met HC Rotterdam. Jeroen geeft juist aan dat overmoed hem zover gebracht heeft.
“Ik ben altijd bezig geweest met onder de indruk zijn van mezelf”. Deze uitspraak doet Jeroen in de podcast (luister hier of klik hieronder) die ik met hem opnam.
Jeroen vertelt dat hij altijd bewust is geweest van wat hij goed kan. Sterker nog hij geeft aan dat een bepaalde mate van arrogantie en overmoed juist zorgen dat hij zover is gekomen.
Dus?
In feite is overmoed zowel een zegen als een valkuil. Het is een zegen omdat door overmoedig gedrag we ondernemers hebben als Steve Jobs, John de Mol en Richard Branson. Door dit gedrag hebben we voet op de man gezet en ontwikkelen we nieuwe medicijnen, voedselbronnen etc. Tegelijkertijd kan het tegen je werken in oorlogen, tijdens afdalingen op de skiehellingen of bij je beleggingsbeslissingen.
Ik heb gemerkt dat veel beleggers (of eigenlijk speculanten) overmoedig worden als het een tijd (per ongeluk) goed gaat. Een goed voorbeeld is de Bitcoin eind 2017. Iedereen wist er van alles vanaf (zogenaamd) en rekende de koersstijgingen toe aan zichzelf. Ik heb eind jaren 90 een dergelijke ervaring gehad toen ik zeker wist dat mijn aandelen Getronics de winnaar van de toekomst waren. Helaas was 1,5 jaar later mijn gehele inleg verdampt. Overmoed is dus niet slim als je gaat speculeren.
Wat kun je eraan doen?
Twee manieren zijn nuttig om overmoed te bestrijden.
- Vraag andere mensen om inzicht;
In mijn Getronics voorbeeld. Stel dat ik andere mensen had gevraagd of ik echte een goede belegger was. Waarschijnlijk hadden ze gezegd. ‘ Nee man, je bent slecht gespreid, alle aandelen gaan omhoog, je hebt geluk en geen wijsheid.’ En gelijk hadden ze. Zoals Jeroen Hertzberger aangeeft. Als je communiceert doe het dan om te begrijpen en niet om te reageren. Dat is een belangrijk uitgangspunt om je overmoed te bestrijden. - Overweeg het tegenovergestelde;
Stel dat ik had bedacht dat mijn resultaten het gevolg waren van een bubbel, dat de aandelen allemaal wel erg hoog gewaardeerd waren en aandelenselectie gedaan werd op goed geluk.
Ik had mogelijk een andere genuanceerdere keuze gemaakt.
Ik ben overtuigd dat we moeten beleggen, maar dat we dit slim moeten doen. Pas op met overmoed en laat je begeleiden. Vraag om feedback en denk eens anders. Zo worden we allemaal net iets slimmer!
Lees ook:
Michiel van Vugt is schrijver van Net Iets Slimmer en Genoeg? en is een veelgevraagd spreker.
Hij schrijft en spreekt graag over gedrag, geld en je leven.
Hij werkt bij NNEK Vermogensbeheer en helpt professionele adviseurs bij een succesvol financieel adviesbedrijf.
Neem vooral contact op voor vragen of plaats hieronder een opmerking! Tenslotte. Help je mee meer mensen aan een goede beleggingservaring? Deel dit artikel met een knop onderaan dit artikel!
Recente reacties